Huiselijk geweld: bent of kent u een slachtoffer? Kom in actie!

Soms lopen de spanningen thuis hoog op. Dat kan leiden tot geweld binnen een relatie of het gezin. Of binnen de familie of kennissenkring. Heeft u of iemand in uw omgeving te maken met huiselijk geweld? Blijf er niet mee zitten. Huiselijk geweld stopt vaak niet vanzelf. We bespreken in dit artikel hoe u allerlei vormen van huiselijk geweld kunt herkennen. En wat u kunt doen om uzelf of een ander slachtoffer van huiselijk geweld te helpen.

Huiselijk geweld stopt niet vanzelf. Kom in actie als u een slachtoffer bent of kent.

Hulp nodig? Vind uw buurtteam

Wat is huiselijk geweld?

Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de ‘huiselijke kring’ wordt gepleegd. Bijvoorbeeld door een partner, gezinslid, familielid, ex-partner of een goede kennis, vriend of vriendin. Het kan gaan om lichamelijk geweld, maar ook emotioneel of seksueel.

Wanneer is het huiselijk geweld?

Kinderen en volwassenen kunnen het slachtoffer worden van huiselijk geweld. We noemen het ook wel mishandeling of, bij minderjarigen, kindermishandeling. Vaak wordt bij huiselijk geweld al snel gedacht aan lichamelijk geweld zoals slaan en schoppen. Maar er zijn ook andere vormen van huiselijk geweld. Denkt u bijvoorbeeld aan seksueel misbruik. Of aan verwaarlozing wanneer ouders onvoldoende aandacht en liefde aan kinderen geven. Ook geestelijk geweld en verbaal geweld zijn vormen van mishandeling. Dan wordt iemand bijvoorbeeld thuis uitgescholden of vernederd.

Welke soorten huiselijk geweld komen voor?

Huiselijk geweld komt voor in allerlei verschillende vormen. We noemden al het verschil tussen lichamelijk geweld en geestelijk geweld. Vaak komen ze ook in combinatie voor. Binnen deze soorten huiselijk geweld zien we de volgende situaties vaak terugkomen:

Partnergeweld
Partnergeweld is iedere vorm van herhaaldelijk geweld (lichamelijk, psychisch, seksueel of economisch) tussen volwassen partners die samen een huishouden vormen. Of tussen ex-partners. Ruim 60% van het totale huiselijk geweld is partnergeweld. Daders van partnergeweld blijken vaak in hun verleden zelf slachtoffer van huiselijk geweld te zijn geweest. Vaak ontstaan zo klachten als depressies, angstklachten, posttraumatische stressklachten, middelenmisbruik en problemen rondom de persoonlijkheid.
Kindermishandeling
Kindermishandeling is elke vorm van geweld die voor een kind bedreigend of gewelddadig is. Dat kan lichamelijk, psychisch, emotioneel of seksueel geweld zijn. Maar ook verwaarlozing. Jaarlijks worden circa 119.000 kinderen in Nederland slachtoffer van kindermishandeling.
Ouderenmishandeling
Mishandeling van ouderen komt voor in huiselijke kring, maar ook in een zorginstelling. In huiselijke kring gaat het om mishandeling door partners, ex-partners, gezinsleden, familieleden of huisvrienden. Dit is een vorm van huiselijk geweld. Het kan gaan om fysieke of psychische mishandeling. Maar ook om verwaarlozing, seksueel of financieel misbruik. In een zorginstelling gaat het om mishandeling door medewerkers in de zorg.
Vechtscheidingen
Zo’n 10% tot 15% van alle scheidingen is een vechtscheiding. Bij deze scheidingen ontstaan hevige ruzies. Kinderen kunnen angstig, eenzaam en emotioneel verwaarloosd raken. Hierdoor komen ze in de problemen. Jaarlijks maken ongeveer 6000 minderjarige kinderen zo’n moeilijke scheiding van hun ouders mee. Hulpverleners kunnen vaak veel betekenen voor kinderen en ouders in deze situatie.
Seksueel misbruik
Seksueel misbruik bestaat uit alle seksuele aanrakingen of handelingen die iemand worden opgedrongen, waarbij sprake is van ongelijkwaardigheid. Bijvoorbeeld seksuele handelingen tussen een volwassene en een kind. Of andere situaties waarbij misbruik wordt gemaakt van een leeftijdsverschil of machtsverschil. Bijvoorbeeld een leraar en leerling, hulpverlener en cliënt of leidinggevende en werknemer.
Huwelijksdwang
Bij huwelijksdwang wordt iemand gedwongen om te trouwen. Bijvoorbeeld door de ouders, familieleden of door andere mensen in de omgeving van het slachtoffer. Het huwelijk is dan tegen hun wil. Weigering wordt vaak niet geaccepteerd. Huwelijksdwang komt voor onder meisjes, jongens, vrouwen en mannen.
Gedwongen achterlating
Bij gedwongen achterlating wordt een kind, jongere, vrouw of man tegen haar of zijn wil in het buitenland achtergelaten. Terwijl de rest van het gezin of de familie terugkeert naar Nederland. Vaak gebeurt dit op initiatief van een echtgenoot, ouder(s) of familie. Bijvoorbeeld omdat ouders/familieleden vinden dat jongeren verwesteren. Of om wangedrag (verkeerde vrienden, LHBTI) te voorkomen. Bij vrouwen spelen huwelijksproblemen of aantasting van de familie-eer vaak een rol.
Stalking
Bij stalking wordt iemand bewust de hele tijd lastigvallen, waardoor die persoon zich niet meer veilig voelt. Denk bijvoorbeeld aan achtervolgen, dreigen met geweld, ongewenste telefoontjes en berichten sturen. Of op naam van iemand anders dingen bestellen. Stalking gebeurt ook in huiselijke kring. Bijvoorbeeld door familieleden, voormalige kennissen of door ex-partners. Met name bij stalking door ex-partners leiden plotselinge woede-uitbarstingen nogal eens tot geweld.
Eer-gerelateerd geweld
Eer-gerelateerd geweld is lichamelijk of geestelijk geweld om de geschonden eer van de familie te herstellen. Of om te voorkomen dat de familie-eer wordt aangetast. Vooral meisjes en vrouwen zijn het slachtoffer. Bijvoorbeeld omdat een jonge vrouw van huis wegloopt om aan een gedwongen huwelijk te ontkomen.
Seksueel geweld
Seksueel contact kan om allerlei redenen een grens overschrijden. Bijvoorbeeld als het gaat om seks met minderjarigen. Of seks waarbij iemand wordt gedwongen, door middel van fysiek geweld of bedreiging. Of wanneer seksueel experimenteren bij jongeren uit de hand loopt. Of seks met iemand die dronken of gedrogeerd is. Seksueel geweld kan zowel buiten als binnen een relatie voorkomen.
Meisjesbesnijdenis
Meisjesbesnijdenis gebeurt het meest bij meisjes tussen de 4 en 12 jaar oud. Het wordt ook wel ‘vrouwelijke genitale verminking’ genoemd. Hierbij wordt een deel of het geheel van de uitwendige geslachtorganen weggesneden zonder dat daar een medische reden voor is. Vaak gebeurt dit tijdens vakantie of familiebezoek. De ingreep zorgt voor ernstige gezondheidsrisico’s en is een vorm van kindermishandeling.

Hoe herkent u huiselijk geweld?

Huiselijk geweld is soms moeilijk te herkennen. Heeft u het vermoeden dat iemand in uw omgeving te maken heeft met huiselijk geweld?

U kunt mishandeling aan de volgende signalen herkennen:
• Lichamelijk letsel (blauwe plekken, kneuzingen, schaafwonden, botbreuken).
• Slechte verzorging of slechte hygiëne.
• Slechte voeding
• Afspraken worden niet nagekomen. Bijvoorbeeld bij een huisarts, hulpverlener, consultatiebureau of specialist.
• Onhandelbaar gedrag vertonen, heel stil en timide zijn, angstig of zichzelf snijden
• Duidelijke ontwikkelingsachterstand.
• Soms -niet altijd – gedraagt een slachtoffer zich nederig naar de partner. Of is hij/zij bang voor de partner. (Of bij kinderen: nederig/bang gedrag richting ouders).
• Ook een gezin dat opvallend vaak verhuist (vluchtgedrag vertoont) kan een teken van huiselijk geweld zijn.

Wilt u verder praten met een buurtteam? Vind uw buurtteam

Vind uw buurtteam

Hoe herkent u kindermishandeling?

Signalen van kindermishandeling zijn vaak moeilijk te herkennen. Behalve de bovengenoemde tekenen van huiselijk geweld, kunt u bij kinderen ook letten op de volgende tekenen:

• Fysieke kenmerken:
o Het kind ziet er moe uit.
o Het kind komt aan in gewicht of valt juist af.
o Vieze haren of een slecht verzorgd gebit.
o Blauwe plekken, littekens of wonden.
o Vieze of kapotte kleding of schoenen.
o Vaak buikpijn of hoofdpijn hebben, flauwvallen of vaak ziek zijn.

• Kenmerken bij de omgang met anderen:
o Het kind wil veel aandacht.
o Het kind is bang om alleen te zijn.
o Het kind is bang voor bepaalde mensen of plekken.
o Het kind wil niet aangeraakt worden.
o Het kind kijkt weg bij oogcontact.
o Het kind neemt geen speelkameraadjes mee naar huis.
o Het kind leeft in een eigen wereldje.

Ik maak me zorgen om iemand

Maakt u zich zorgen om iemand? Heeft u vermoedens van huiselijk geweld of (kinder)mishandeling? Bijvoorbeeld bij een vriend, vriendin, familielid of iemand in uw buurt? Of bent u zelf slachtoffer van huiselijk geweld? Meld dit dan bij een hulpinstantie. Want huiselijk geweld stopt niet vanzelf. U kunt uzelf, uw gezin of anderen helpen.

Huiselijk geweld melden bij Veilig Thuis

Huiselijk geweld melden kan op verschillende manier. En het mag ook anoniem.

Veilig Thuis

Veilig Thuis is het meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit zijn regionale organisaties die slachtoffers, daders en omstanders deskundige hulp kunnen bieden.
Zo werkt het: U belt Veilig Thuis en krijgt een medewerker aan de telefoon. Hij of zij luistert goed naar uw verhaal. Deze medewerker zet samen met u alles op een rij, beantwoordt vragen en geeft advies. Ook kijkt hij of zij samen met u welke hulp er nodig is. Iedereen die te maken heeft met een vorm van huiselijk geweld of kindermishandeling, kan Veilig Thuis bellen.
Telefoonnummer: 0800 2000 (gratis en 24/7 bereikbaar)
Meer informatie: veiligthuis.nl (ook voor anoniem chatten)

Huiselijk geweld melden in geval van directe nood

Verkeert iemand in directe nood? Neem dan contact op met de politie via:
Telefoonnummer: 0900-8844 (of bel 112 bij dringend gevaar)

Praat erover met uw buurtteam

U kunt ook in uw eigen buurt in Amsterdam terecht om te praten over huiselijk geweld. Dat kan met een medewerker van uw buurtteam. Of u nou zelf te maken heeft met huiselijke geweld, of dat u huiselijk geweld vermoed bij iemand in uw omgeving. Met iemand praten is een belangrijke eerste stap om geweld tegen u of tegen iemand anders te stoppen.
Bekijk welke locatie van Buurtteam Amsterdam voor u dichtbij is.

Bel of chat met De Kindertelefoon

Ben je jonger dan 18 jaar en zoek je hulp na huiselijk geweld? Bijvoorbeeld omdat je zelf slachtoffer bent. Of omdat iemand in je gezin, familie of vriendenkring slachtoffer is?
Bel dan gratis met De Kindertelefoon. Dat kan anoniem.
Telefoonnummer: 0800-0432
Je kan ook elke dag (anoniem) chatten: De Kindertelefoon Chat

Praten met lotgenoten van huiselijk geweld

Bent u zelf slachtoffer (geweest) van huiselijk geweld? En wilt u anderen ontmoeten en ervaringen lezen van mensen die ook te maken hadden met huiselijk geweld? Stichting Slachtofferhulp biedt de mogelijkheid om met lotgenoten te praten. En om ervaringen uit te wisselen. Maak hier een account aan in de Slachtofferhulp Community.
Er zijn ook groepen voor helpers van slachtoffers van o.a. huiselijk geweld. Als iemand in uw omgeving slachtoffer is, kunt u hier ervaringen lezen, tips opdoen en ook tips geven.

Hulp nodig bij huiselijk geweld? Vind uw buurtteam